چگونه مشکل کلیپ شدن صدا را رفع کنیم؟

مهندسان صدا، تهیه کنندگان موسیقی و پادکستر‌ها همیشه با مشکلات مختلفی در فرآیند ضبط صدا مواجه هستند. یکی از این چالش‌های رایج، کلیپ شدن صداست که می تواند کیفیت نهایی محتوا را به شدت کاهش دهد. درک اهمیت ضبط صدای با کیفیت و یادگیری اینکه چگونه مشکل کلیپ شدن صدا را رفع کنیم، نقش مهمی در انتقال حرفه‌ای پیام شما دارد و باعث می شود صدا به بهترین شکل به گوش مخاطب برسد.

مشکلات متداول در ضبط صدا اغلب زمانی شناسایی می شوند که دیگر برای اصلاح آن‌ها دیر شده است. ممکن است تصور کنید که ضبط شما به درستی انجام شده، اما هنگام پخش فایل متوجه می شوید که مشکلی وجود دارد. این مسائل، مانند دیستورشن یا افت کیفیت صدا، می توانند تاثیر منفی زیادی بر پروژه نهایی داشته باشند و اگر امکان ضبط مجدد نباشد، اصلاح آن‌ها دشوار خواهد بود.

کلیپینگ صدا چیست؟

در ساده ترین شکل ممکن، کلیپ شدن صدا زمانی رخ می دهد که شما تجهیزات خود را فراتر از توانایی‌شان در ضبط صدا استفاده کنید. تمامی تجهیزات ضبط، چه آنالوگ و چه دیجیتال، محدودیت یا حداکثر سطح معینی دارند که می توانند از نظر قدرت سیگنال ضبط کنند. زمانی که از این حد فراتر می روید، کلیپ شدن صدا اتفاق می افتد.

نتیجه کلیپ صوتی ایجاد دیستورشن در ضبط شما است. دستگاه ضبط سیگنال در بالا ترین یا پایین ترین حد خود کلیپ می کند و صدای ضبط شده به صورت دیستورت، مبهم یا با کیفیت صدای ضعیف به گوش می رسد.

زمانی که صدای شما شروع به کلیپ شدن می کند، فورا متوجه خواهید شد. کاهش کیفیت صدا به طور واضح شنیده می شود و صدای کلیپ شدن بسیار مشهود است. چه ضبط دیجیتال باشد و چه آنالوگ، در هر دو حالت کلیپ شدن صدا به یک شکل شنیده می شود و می تواند به طور جدی کیفیت ضبط و صدای کلی شما را خراب کند. این همان جایی است که دانستن راهکارهای چگونه مشکل کلیپ شدن صدا را رفع کنیم می تواند به شما کمک کند تا از آسیب بیشتر به کیفیت صدای خود جلوگیری کنید.

نتیجه‌ی این مشکل، صدای کلیپ شده‌ای است که به دلیل کاهش شدید کیفیت صدای اصلی شنیدنش بسیار دشوار می شود.

چرا کلیپ صوتی رخ می دهد؟

زمانی که شما هر نوع ضبط صوتی را انجام می دهید، شکل موج صوتی به صورت موج سینوسی ثبت می شود. این موج سینوسی یک الگوی منظم و صاف است که به طور طبیعی به این شکل ظاهر می شود.

هنگام ضبط صدا، بهتر است که سطح ورودی (input gain) را طوری تنظیم کنید که سیگنال کمی زیر -4 دسی بل شود. این معمولا همان ناحیه‌ی “قرمز” در نشانگر سطح صدا است. تنظیم سطح سیگنال کمی پایین تر از حداکثر میزان فضای هدروم ایجاد می کند که در صورت وقوع پیک در سیگنال ورودی،‌ از بروز مشکلات جدی جلوگیری می کند و کیفیت ضبط حفظ می شود.

این بدان معناست که بیشترین مقدار سیگنال را بدون هیچ گونه دیستورشن دیجیتال ضبط می کنید. اگر به این روش ضبط کنید، شکل موج صدا به صورت یک موج سینوسی صاف و یکنواخت خواهد بود.

با این حال، اگر سطح ورودی را فراتر از حدی که دستگاه ضبط شما می تواند تحمل کند ببرید،‌شکل موج صدا به صورت یک موج سینوسی در می آید که قسمت‌های بالایی و پایینی آن قطع شده‌اند – به طور دقیق تر کلیپ شده است، که به همین دلیل این پدیده به نام کلیپ شدن صدا شناخته می شود.

فرقی نمی کند که با استفاده از یک دستگاه آنالوگ، مانند نوار مغناطیسی، ضبط می کنید یا از یک ایستگاه کاری صوتی دیجیتال (DAW) روی کامپیوترتان استفاده می کنید. همچنین مهم نیست که صدای صحبت، آواز یا یک ساز را ضبط می کنید. اگر از حد ظرفیت فناوری ضبط خود فراتر بروید، این مشکل را به خصوص در فرکانس‌های بالا رخ خواهد داد.

دیستورشن گاهی اوقات به عنوان overdrive شناخته می شود. گیتاریست‌ها معمولا از این افکت استفاده می کنند، اما این کار معمولا به صورت کنترل شده و با استفاده از پدال یا پلاگین انجام می شود. اغلب اوقات، overdrive یا دیستورشن ناشی از کلیپ شدن صدا چیزی است که باید از آن اجتناب کنید.

کلیپ شدن صدا می تواند در هر مرحله‌ای از فرآیند ضبط رخ دهد و نتیجه‌اش همیشه یکسان است: سیگنال صوتی مبهم، دیستورت یا overdrive که شنیدن آن ناخوشایند است. هر چه میزان کلیپ شدن بیشتر باشد، دیستورشن بیشتری در سیگنال صوتی خواهید داشت و شنیدن فایل صوتی سخت تر می شود.

قبلا اگر صدای شما کلیپ می شد، دو گزینه بیشتر نداشتید. یا باید با صدای دیستورت شده کار می کردید یا باید صدا را دوباره ضبط می کردید. اما این روزها، روش‌های زیادی برای حذف کلیپ شدن و دیستورشن صدا وجود دارد، اگر متوجه شوید که دچار این مشکل شده‌اید. 

نحوه رفع کلیپ شدن صدا

روش‌های زیادی برای جلوگیری از کلیپ شدن صدا وجود دارد، هم برای پیشگیری و هم بعد از ضبط صدای دیستورت.

1- استفاده از لیمیتر

لیمیتر میزان سیگنالی که به دستگاه ضبط شما می رسد را محدود می کند. زمانی که سیگنال صوتی از طریق پلاگین لیمیتر عبور می کند،‌ شما می توانید یک آستانه تعیین کنید. زمانی که سیگنال از این آستانه عبور کند، به طور خودکار محدود می شود تا صدای دیستورت از بین برود. این کار از افزایش بیش از حد سیگنال ورودی و در نتیجه جلوگیری از کلیپ شدن صدا محافظت می کند.

تقریبا تمام DAWها همراه با پلاگین‌های لیمیتر به عنوان بخشی از مجموعه ابزار پیش فرض خود برای تولید صدا عرضه می شوند.

یک Limiter به شما این امکان را می دهد که حداکثر حجم صدا را به دسی بل (db) تنظیم کنید و مشخص کنید که سیگنال باید به چه سطحی محدود شود. بسته به پیچیدگی نرم افزار، ممکن است این امکان را داشته باشید که حجم صدا را برای کانال‌های استریو مختلف یا منابع ورودی مختلف به صورت جداگانه تنظیم کنید.

این ویژگی می تواند مفید باشد، برای مثال، اگر شما در حال ضبط مصاحبه با افراد مختلفی باشید که از تجهیزات متفاوتی استفاده می کنند و بنابراین سطح صداهای مختلفی دارند. تنظیم لیمیتر برای هر شخص به شما کمک می کند تا علاوه بر جلوگیری از کلیپ شدن صدا،‌ صدای ضبط شده را متعادل کنید.

انتخاب سطوح مختلف به شما این امکان را می دهد که لیمیتر خود را تنظیم کنید تا سیگنال صوتی ضبط شده به طور طبیعی به نظر برسد بدون اینکه خطر کلیپ شدن صدا وجود داشته باشد. اگر افکت زیادی از لیمیتر را اعمال کنید،‌ ممکن است صدای ضبط شده بی روح به نظر برسد.

هیچ سطح درست واحدی برای لیمیتر وجود ندارد، زیرا تنظیمات صوتی هر فرد متفاوت است. با این حال، تنها با صرف کمی زمان برای آزمایش تنظیمات، می توانید اطمینان حاصل کنید که هر گونه کلیپ شدن صدا در فایل‌های صوتی شما به حداقل برسد.

2- استفاده از کمپرسور

استفاده از پلاگین کمپرسور یکی دیگر از روش‌های خوب برای جلوگیری از کلیپ شدن صدا و فایل‌های صوتی دیستورت است. یک پلاگین کمپرسور محدوده دینامیکی سیگنال ورودی را محدود می کند به طوری که تفاوت بین بخش‌های بلند و آرام سیگنال کاهش می یابد.

این بدان معنی است که تمام قسمت‌های سیگنال کلی از نظر حجم نسبی به یکدیگر نزدیک تر هستند. هر چه اوج و فرو رفتگی کمتری در شکل موج صوتی خود داشته باشید، احتمال وقوع کلیپ شدن صدا نیز کمتر خواهد بود.

به عبارت دیگر، یک پلاگین کمپرسور محدوده دینامیکی سیگنال ورودی را طوری تنظیم می کند که مدیریت آن آسان تر شود. با این حال، با تنظیم آن صدای نهایی تغییر می کند. شما می توانید با تغییر پارامترهای attack ، release و پلاگین compressor زمانی به صدای مطلوب و سطحی که از آن راضی هستید برسید.

• تنظیمات

برای مقابله با کلیپ شدن صدا، می توانید چهار تنظیم مختلف پلاگین را به دلخواه خود تنظیم کنید.

دو تنظیم اول threshold و ratio هستند. Threshold بر حسب دسی بل (db) تنظیم می شود که به کمپرسور می گوید از چه سطحی شروع به کار کند. هر چیزی بالاتر از سطح Threshold باشد، تحت تاثیر فشرده سازی قرار می گیرد، هر چیزی که پایین تر باشد، دست نخورده باقی می ماند.

ratio به compressor می گوید که چه مقدار باید فشرده سازی اعمال شود. به عنوان مثال، اگر نسبت را 8:1 را تنظیم کنید، برای هر 8 دسی بل بیش از حد فشرده سازی، تنها یک دسی بل مجاز است.به طور کلی، نسبت بین 1:1 و 25:1 یک محدوده مناسب برای تنظیم است، اما بسته به نوع صدایی که ضبط می کنید، باید تنظیمات را انتخاب کنید. تنظیم نسبت خیلی بالا ممکن است دامنه دینامیکی صدا را بیش از حد تغییر دهد و باعث شود فایل صوتی شما خوب به نظر نرسد،‌ در حالی که تنظیم نسبت خیلی پایین ممکن است اثر کافی برای رفع کلیپ شدن صدا نداشته باشد.

همچنین یک تنظیم noise floor وجود دارد که می توانید آن را طوری تنظیم کنید که میزان نویز پس زمینه‌ای که سخت افزار شما تولید می کند را در نظر بگیرد و به عنوان کاهش نویز عمل کند.

اکثر DAWها دارای یک پلاگین کمپرسور داخلی هستند، بنابراین آزمایش تنظیمات برای یافتن بهترین حالت برای ضبط شما و سطحی که از کلیپ شدن صدا جلوگیری کند،‌ کار دشواری نیست.

پلاگین‌های کمپرسور و لیمیتر می توانند به طور همزمان استفاده شوند. استفاده از هر دو پلاگین به فایل صوتی شما کمک می کند تا میزان کلیپ شدن صدا کاهش یابد. تنظیم صحیح آن‌ها در کنار هم باعث می شود که صدای شما به طبیعی ترین و پویاترین شکل ممکن باقی بماند.

مانند پلاگین لیمیتر، هیچ تنظیم خاصی وجود ندارد که به طور قطعی درست باشد. شما باید با تنظیمات آزمایش کنید تا زمانی که تنظیماتی را پیدا کنید که برای صدای دیستورت شما مناسب باشد.

پلاگین کمپرسور یک ابزار ارزشمند در هر کیت تولید کننده است و می تواند به طور غیر قابل قیمتی برای از بین بردن کلیپ شدن صدا و رفع صدای دیستورت استفاده شود.

3- استفاده از De-Clipper

اگر چه پلاگین‌های لیمیتر نقش مهمی در جلوگیری از وقوع کلیپ شدن دارند، اما گاهی پس از ضبط متوجه می شوید که صدا از پیش دچار دیستورشن شده و امکان ضبط مجدد هم وجود ندارد. در چنین مواقعی، تنها راه حل موثر استفاده از ابزار de-clipper است که می تواند بخش‌های آسیب دیده‌ی صدا را تا حد زیادی ترمیم کند.

بسیاری از نرم افزارهای ویرایش صدا به صورت پیش فرض به ابزارهای de-clipper مجهز هستند تا در ترمیم صدای کلیپ شده به شما کمک کنند. به عنوان مثال، در نرم افزار Audacity گزینه‌ای با عنوان De-Clip در منوی Effects وجود دارد و در Adobe Audition نیز ابزار DeClipper در بخش Diagnostics قابل دسترس است.

ابزارهای de-clipper داخلی می توانند تاثیر مثبتی بر کیفیت صدا داشته باشند و بلافاصله پس از اجرا، بخش‌هایی از نویز و دیستورشن را کاهش دهند. با این حال، امکانات این ابزارها در بسیاری از نرم افزارهای پیش فرض محدود است. در چنین مواردی، استفاده از پلاگین‌های جانبی حرفه‌ای می تواند نتایج دقیق تر و با کیفیت تری در ترمیم صدای کلیپ شده ارائه دهد.

پلاگین‌های متعددی برای de-clipping در بازار وجود دارند که هدف آن‌ها بازیابی صدایی است که هنگام ضبط، دچار کلیپ شده‌اند. یکی از نمونه‌های موفق در زمینه،‌ پلاگین ClipRemover از شرکت CrumplePop است که با ابزارهای حرفه‌ای خود، به راحتی می تواند صدای کلیپ شده را ترمیم کند و کیفیت آن را به سطح قابل قبولی بازگرداند.

یکی از مزایای کلیدی پلاگین ClipRemover سادگی در استفاده از آن است. این ابزار به گونه‌ای طراحی شده که کاربران بدون نیاز به دانش تخصصی نیز بتوانند صدای کلیپ‌شده را ترمیم کنند. تنها کافیست فایل صوتی موردنظر را انتخاب کرده، نقطه‌ای را که کلیپینگ در آن رخ داده با استفاده از پیچ مرکزی تنظیم کرده و در نهایت با استفاده از Output Slider، میزان حجم صدای خروجی را کنترل نمایید.

پلاگین ClipRemover با اغلب نرم افزارهای شناخته شده‌ی تولید و ویرایش صدا و تصویر سازگار است. این ابزار به راحتی در کنار DAWهایی مانند Logic، GarageBand، Avid، Pro Tools، Adobe Audition، Audacity، Final Cut Pro و DaVinci Resolve قابل استفاده هستند. ClipRemover بر روی هر دو سیستم عامل Windows و macOS اجرا می شود.

پلاگین‌های De-clippers ابزاری فوق العاده برای بازیابی اطلاعات صوتی هستند که در اثر کلیپینگ از بین رفته‌اند. این ابزارها می توانند فایل‌های صوتی‌ای را که در گذشته غیر قابل استفاده به نظر می رسیدند، تا حد زیادی ترمیم کرده و کیفیت آن‌ها را احیا کنند. استفاده از De-Clipper در بساری از موارد تنها راه نجات یک ضبط با ارزش است.

4- انجام ضبط تست برای جلوگیری از کلیپینگ صدا

مانند بسیاری از مشکلات صوتی دیگر، پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. اگر بتوانید قبل از وقوع کلیپینگ از آن جلوگیری کنید، کارتان بسیارساده تر خواهد شد. یکی از آسان ترین روش‌ها برای دستیابی به این هدف، انجام ضبط‌های تستی پیش از شروع ضبط نهایی است.

بعد از این که یک تنظیم مناسب برای خود پیدا کردید،‌ از خودتان هنگام خواندن، نواختن یا صحبت کردن ضبط انجام دهید. با استفاده از میترهای سطح صدا در DAW خود،‌ می توانید سطوح ضبط را مانیتور کنید. ایده این است که سطوح صوتی خود را طوری تنظیم کنید که در محدوده‌ی سبز باقی بمانند، کمی زیر محدوده‌ی قرمز. این کار یک شاخص بصری از وضعیت ضبط به شما می دهد، اگر سطوح در محدوده‌ی سبز باقی بمانند، مشکلی نیست،‌ اما اگر وارد محدوده‌ی قرمز شوند،‌ احتمالا با کلیپینگ مواجه خواهید شد.

بعد از انجام ضبط تست،‌ به آن گوش دهید. اگر هیچ گونه دیستورشنی نداشت، به این معنی است که سطح ضبط شما مناسب است. در صورتی که با دیستورشن مواجه شدید، سطوح ورودی را کمی کاهش داده و دوباره امتحان کنید. این فرایند را تا زمانی که تعادلی مناسب بین سیگنال قوی و عدم کلیپینگ پیدا کنید،‌ تکرار نمایید.

هنگام انجام ضبط تست، مهم است که به همان صدایی که در ضبط واقعی خواهید داشت صحبت کنید، بخوانید یا بنوازید. این کار به شما کمک می کند تا دقیقا سطح صدای واقعی را برای تنظیم سطوح ورودی پیدا کنید و از بروز کلیپینگ جلوگیری کنید.

اگر در ضبط تست با صدای آهسته صحبت کنید و سپس در ضبط واقعی با صدای بلند صحبت نمایید، ضبط تست شما نتیجه‌ی خوبی نخواهد داشت! هدف این است که صدای واقعی‌ای که هنگام ضبط نهایی خواهید داشت را شبیه سازی کنید تا بهترین نتیجه از ضبط تست به دست آید.

5- بکاپ گیری از آهنگ

نسخه‌های پشتیبان بسیار مفید هستند. هر کسی که از کامپیوتر استفاده کرده باشد می داند که داده‌ها و اطلاعات به راحتی می توانند از بین بروند و داشتن نسخه پشتیبان یک محافظ ساده اما ضروری در برابر چنین از دست رفتن‌هایی است. همان اصل دقیقا در مورد ضبط صدا نیز صدق می کند.

هنگامی که صدای خود را ضبط می کنید، دو نسخه مختلف از آن را ضبط کنید، یکی با سطح سیگنال در جایی که فکر می کنید خوب است و دیگری با سطح پایین تر. اگر یکی از ضبط‌ها کیفیت مناسبی نداشتند، نسخه دیگر به عنوان نسخه پشتیبان د ردسترس شما خواهد بود.

• چگونه یک آهنگ پشتیبان تولید کنید

شما می توانید یک آهنگ پشتیبان را به یکی از دو روش زیر ایجاد کنید:

hardware splitters وجود دارند که سیگنال ورودی را تقسیم می کنند و خروجی آ‌ن را به دو جک مختلف ارسال می کنند. شما می توانید هر جک را به یک ضبط کننده متفاوت متصل کنید و سطوح ضبط را به دلخواه تنظیم کنید، یکی را در سطح مناسب و دیگری را در سطح پایین تر.

شما می توانید این کار را در DAW خود نیز انجام دهید. زمانی که سیگنال وارد می شود، می توان آن را به دو ترک مختلف در DAW ارسال کرد. یکی از ترک‌ها سطح پایین تری خواهد داشت. مانند راه حل سخت افزاری، این بدان معناست که شما دو سیگنال متفاوت دارید و می توانید انتخاب کنید که کدام یک صدای بهتری را ارائه می دهد.

پس از ضبط نسخه‌ها، ایده خوبی است که هر آهنگ را به عنوان فایل صوتی جداگانه ذخیره کنید، بنابراین در صورت نیاز به مراجعه به یکی از آنها، هر دو ایمن و در دسترس هستند.

 نسخه‌های پشتیبان روشی ساده برای اطمینان از این است که اگر با مشکل کلیپینگ مواجه شدید، یک نسخه جایگزین دارید که به شما این امکان را می دهد که بدون نیاز به انجام عملیات بازسازی، با ضبط اصلی خود کار کنید.

نکات ضروری برای رفع کلیپ‌های صوتی

همچنین راه‌های عملی برای رفع دیستورشن صدا و کلیپ شده هنگام ضبط وجود دارد. در اینجا چند نکته اضافی برای اصلاح دیستورشن صدا آورده شده است.

تکنیک استفاده از میکروفن

هنگامی ضبط آواز یا صحبت، حفظ یکنواختی ممکن است دشوار باشد. صدای افراد می تواند متغیر باشد و آن‌ها ممکن است با حجم صداهای مختلف صحبت کنند. این موضوع می تواند برطرف کردن مشکل کلیپینگ صدا را سخت کند.

با این حال، یکی از قواعد ساده برای جلوگیری از کلیپینگ صدا این است که اطمینان حاصل کنید که فرد استفاده کننده از میکروفن همیشه فاصله یکسانی از آن داشته باشد. حرکت به جلو و عقب هنگام صحبت کردن یا خواندن ممکن است آسان باشد، زیرا این رفتار طبیعی ما در زندگی روزمره است.

حفظ فاصله ثابت بین میکروفن و شخصی که صداش ضبط می شود، باعث می شود تا حجم صدا یکنواخت بماند. این امر به نوبه خود، احتمال وقوع مشکل کلیپینگ صدا را به طور قابل توجهی کاهش می دهد.

هنگام استفاده از میکروفن‌های کاندنسر دقت بیشتری داشته باشید، زیرا آنها حساس تر هستند.

تمام تجهیزات خود را بررسی کنید

میکروفن یا ابزاری که با آن ضبط می کنید، اولین جایی است که ممکن است کلیپینگ رخ دهد، اما این تنها عامل آن نیست. اگر شما زنجیره‌ای از میکروفن‌ها، کارت صداها، آمپلی فایرها، پلاگین‌های نرم افزاری و موارد دیگر داشته باشید، هر یک از آنها می توانند منجر به قطع شدن و تغییر صدا شوند.

فقط کافی است که گین یکی از تجهیزات بیش از حد باشد تا ضبط شما شروع به کلیپینگ کند. بیشتر دستگاه‌ها به نوعی از میتر گین یا نشانگر ولوم مجهز هستند. به عنوان مثال، بسیاری از کارت صداها دارای چراغ‌های هشدار LED هستند تا به شما اطلاع دهند که سطوح صوتی بیش از حد بالا رفته است.

اکثر نرم افزارها دارای نوعی نشانگر بصری برای نمایش سطوح صوتی هستند. هر یک از اینها را بررسی کنید تا مطمئن شوید که همه چیز در محدوده سبز باقی می ماند.

با این حال، هر دستگاه ضبط یا سخت افزاری لزوما ممکن است این نوع نشانگر را نداشته باشد. پری آمپ‌های میکروفن ممکن است کوچک باشند، اما می توانند به راحتی سیگنال‌ها را بدون اینکه از آن آگاه باشید، بارگذاری کنند.

باید هر قطعه از تجهیزات خود را بررسی کنید تا مطمئن شوید هیچ کدام از آن‌ها سیگنال را بیش از حد تقویت نکرده و باعث کلیپینگ یا اختلال در کیفیت صدا نشوند. حتی پری آمپ‌ها می توانند به راحتی سیگنال را بیش از حد تقویت کنند اگر تنظیمات آن‌ها درست نباشد.