هر آنچه باید قبل از خرید میدی کنترلر بدانید

به دلیل استفاده روز افزون از سازهای مجازی روی صحنه و استودیو، کنترلرهای صفحه کلید میدی به بخش مهمی از فرآیند ساخت موسیقی برای نوازندگان و تولیدکنندگان تبدیل شده‌اند.

میدی کنترلر چیست؟

در دهه 1980، استاندارد میدی با هدفی انقلابی شکل گرفت: اینکه نوازندگان بتوانند با یک کیبورد، چندین سینتی سایزر را همزمان کنترل کنند. این ایده به موفقیتی چشمگیر تبدیل شد! امروزه، از اجرای زنده گرفته تا تولید موسیقی در استودیو و طراحی صدا، میدی کنترلرها ابزارهایی قدرتمند و انعطاف پذیری برای نوازندگان و سازندگان موسیقی هستند.

از نظر فنی، کنترلر کیبورد دستگاهی است که دارای کلاویه‌هایی به سبک پیانو یا سینتی سایزر و معمولا مجموعه‌ای از ناب‌ها، دکمه‌ها و اسلایدرها است. این کنترلرها داده‌های میدی را به ماژول‌های صدای خارجی (سینتی سایزرها)، سینتی سایزرهای نرم افزاری یا سکوئنسرهای سخت افزاری و نرم افزاری ارسال می کنند. اکثر کنترلرهای کیبورد خودشان توانایی تولید صدا ندارند، اما تقریبا هر سینتی سایزر/ ورک استیشن می تواند برای کنترل صداها و پارامترهای سایر دستگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

مزایای یک میدی کنترلر تطبیق پذیری و قابل حمل بودن است. آن‌ها به شما امکان کنترل تقریبا بر کل طیف سخت افزار و نرم افزار موسیقی مدرن را می دهند، در حالی که گاهی اوقات حتی به اندازه کافی فشرده هستند تا در کیف رایانه لپ تاپ شما قرار بگیرند.

فیدر، ناب و دکمه

علاوه بر کلاویه‌های پیانویی که در کنترلرهای کیبورد وجود دارد، بسیاری از مدل‌ها دارای مجموعه‌ای از ناب‌ها، اسلایدرها و دکمه‌ها روی پنل بالایی خود هستند. این کنترل‌ها قابلیت ارسال داده‌های میدی را دارند و به شما امکان می دهند تا تسلط بیشتری بر نرم افزار یا ماژول‌های متصل به کنترلرتان داشته باشید. برای مثال فرض کنید کنترلر خود را به کامپیوتر متصل کرده‌اید و در DAW مورد علاقه‌تان یک سینتی سایزر نرم افزاری اجرا کرده‌اید. در این حالت ناب‌ها، اسلایدرها و چرخ مدولاسیون کنترلر به شما امکان می دهند که به صورت زنده و مستقیم پارامترهایی مانند cutoff و resonance فیلتر، envelope آمپلی‌فایر و سایر تنظیمات را تغییر دهید. این روش در مقایسه با استفاده از ماوس، حس کار با سینتی سایزرهای آنالوگ را بسیار طبیعی تر می کند.  

علاوه برا این، برخی کنترلرهای مدرن مجهز به فناوری Automapping هستند که به طور خودکار ناب‌ها و فیدرها را با نرم افزارهای موسیقی شما هماهنگ می کند و فرآیند تنظیمات را ساده تر و سریع تر می سازد.

استفاده از کیبورد کنترلر در اجرای زنده

یکی از ایده‌های اولیه میدی همین بود: کنترل چندین ماژول‌ از طریق یک کیبورد. در اجرای زنده، می توانید کنترلر خود را به لپ تاپ – یا یک رک پر از ماژول‌های سینتی سایزر و پردازشگرهای افکت – متصل کنید و با چند دکمه ساده، تنظیمات را تغییر داده یا ترکیب بندی‌های مختلفی ایجاد کنید.

اگر دیجی هستید، قطعا از اندازه جمع و جور یک کنترلر 25 کلاویه‌ای لذت خواهید برد، در حالی که با استفاده از ناب‌های آن، فیلترهای یک لوپ سکوئنسر را که روی لپ تاپ شما اجرا شده، کنترل می کنید.

تعداد کلاویه‌ها در میدی کنترلر

چقدر فضای خالی در استودیوی خود دارید؟ آیا با هر دو دست نوازندگی می کنید؟ آیا قصد داریداز کیبورد اسپلیت (تخصیص محدوده‌های مختلف به صداهای متفاوت) استفاده کنید؟ حمل و نقل چقدر برای شما مهم است – آیا کنترلر را همراه خود به اجراها می برید؟ پاسخ این سوالات مشخص م یکند که چه تعداد کلاویه برای شما مناسب است. میدی کنترلرها معمولا در اندازه‌های، 49، 61 یا 88 کلاویه‌ای عرضه می شوند و طول آن‌ها می تواند کمتر از 20 اینچ تا بیش از 50 اینچ متغیر باشد. البته گاهی مدل‌هایی با کلیدهای 32، 37، 73 و 76 نیز دیده می شود.

انواع عملکرد کلاویه در میدی کنترلر

یکی از مهم ترین ویژگی‌های هر کنترلر، عملکرد کلاویه‌ها است- یعنی نحوه واکنش کلاویه‌ها به نوازندگی. چه در اجرای زنده باشید و چه در حال آهنگسازی یا ضبط در استودیو، کنترلری که انتخاب می کنید باید حس راحتی و طبیعی بودن را به شما منتقل کند. تاثیر یک کیبورد نامناسب را بر خلاقیت و بهره وری خود دست کم نگیرید! نوع اکشن کلاویه‌ای که انتخاب می کنید، معمولا به دو عامل بستگی دارد: آنچه به آن عادت ارید و سبک موسیقی‌ای که اجرا می کنید – زیرا هر سبک، نیازمند نوع خاصی از واکنش کلاویه‌ها است.

به طور کلی، سه نوع مکانیزم اصلی برای کلاویه‌ها وجود دارد:

اکشن سنگین چکشی Weighted Hammer Action

بسیاری از کنترلرها دارای کیبورد 88 کلاویه‌ای هستند که عملکرد مکانیکی کیبورد پیانو آکوستیک را شبیه سازی می کنند. انجام این کار دشوار است زیرا یک کنترلر هیچ سیم یا چکشی ندارد. سازندگان از روش‌های مختلفی برای اعمال وزن و فنرها استفاده می کنند تا واکنش پیانو را تقلید کنند. برخی دیگر برای شبیه سازی بهتر حس واقعی پیانو، عملکرد چکشی را به آن اضافه می کنند.

 اگر ساز اصلی شما پیانو است، یا اگر موسیقی‌های زیادی با تمرکز بر پیانو می سازید، واقع گرایی یک کیبورد اکشن چکشی برای شما ایده آل باشد.

اکشن نیمه سنگین Semi-weighted Action

مشابه با عملکرد وزن دار، اما با مقاومت کلاویه کمتر و کمی فنری تر، اکشن‌های نیمه سنگین بین بسیاری از نوازنده محبوب هستند. اگر نیازی به پاسخ واقعی پیانو ندارید، اما به اکشن‌های مصنوعی فنری اهمیتی نمی دهید یک کیبورد نیمه وزن را امتحان کنید.

اکشن سینتی سایزری Synth Action

از طرف دیگر، کیبورد با اکشن سینتی سایزری بیشتر شبیه به یک ارگن الکترونیکی است. کلاویه‌های فنری سبک هستند و می توانند خیلی سریع حرکت شوند. همچنین، به طور معمول سریع تر به موقعیت استراحت خود بازمی گردند. این ویژگی می تواند مزیت مهمی باشد زمانی که بخواهید قسمت‌های بسیار سریع مانند خطوط لید یا آرپژهای سریع را اجرا کنید. کلاویه‌های اکشن سینتی سایزر برای نوازندگانی که به طور طبیعی پیانیست نیستند، مانند گیتاریست‌هایی که می خواهند قابلیت میدی را به تنظیمات خود اضافه کنند، مناسب هستند. اگر به یک کنترلر فوق العاده فشرده نیاز دارید که داخل کوله پشتی قرار گیرد، چندین سازنده کنترلرهایی با کلاویه‌های سینتی سایزر مینی تولید می کنند.

افترتاچ – آیا به آن نیاز هست؟

اگر به دقت تماشای نوازنده کیبورد حرفه‌ای مورد علاقه‌تان را هنگام اجرای یک خط لید سینتی سایزر دنبال کنید که به ویبراتوی خوب ختم می شود،‌ ممکن است شاهد فشار انگشت بیشتری بر روی کلاویه باشید که باعث ایجاد یک افترتاچ می شود. Aftertouch روشی راحت و ارگونومیک برای افزودن بیان به نوازندگی شما است. جایگزین آن البته استفاده از دست چپ برای کنترل چرخ تغییر گام یا جوی استیک کنترلر (اگر در صورتی که از آن برای همراهی با لید استفاده می کنید، ممکن نیست) است. معمولا در کنترلرهای رده بالا یافت می شود، ‌افترتاچ یکی از آن ویژگی‌هایی است که تا زمانی که از آن استفاده نکنید نمی دانید به آن نیاز دارید.

افترتاچ به دو دسته تقسیم می شود: مونوفونیک و پلی فونیک. افترتاچ کانال معمولا از یک rail استفاده می کند که هر کلاویه می تواند آن را فشار دهد و مقدار میانگین داده‌های میدی را برای تمامی کلاویه‌های نگه داشته شده ارسال می کند. اما در افترتاچ پلی فونیک این امکان وجود دارد که هر نت به طور مستقل تنظیمات پارامترها را تغییر دهد، براساس فشاری که پس از نواختن نت روی کلاویه وارد می شود.

چون طراحی و ساخت افترتاج پلی فونیک پر هزینه است، مقدار زیادی داده میدی تولید می کند و به مهارت خاصی از طرف نوازنده نیاز دارد تا از تمام قابلیت‌های آن بهره برداری کند، افترتاچ پلی فونیک در تعداد محدودی از کیبوردها یافت می شود.

آپشن‌های ورودی/خروجی

در حالی که تمام میدی کنترلرهای مدرن از طریق USB داده‌های میدی را منتقل می کنند، برای تنظیمات پیچیده تر، دو نوع جک دیگر وجود دارند که می توانند کار شما را آسان تر کنند. داشتن جک‌های 5 پین MIDI DIN استاندارد روی کنترلر به شما این امکان را می دهد که دستگاه‌های میدی خارجی مانند سینت سایزرهای سخت افزاری را متصل و کنترل کنید، در حالی که خروجی‌های CV و Gate حتی به شما امکان می دهند از تجهیزات سینتی سایزری قدیمی (غیر میدی) برای نواختن و مدولاسیون کنید.

تقریبا تمام کیبورد کنترلرها با یک جک پدال ساستین (نوع سوئیچ) همراه هستند، اما مدل‌های ساده تر معمولا جک پدال کنترلر پیوسته را ارائه نمی دهند. اضافه کردن یک پدال اکسپریشن به سیستم شما می تواند اجراهای شما را به شدت بهتر کند، زیرا به شما این امکان را می دهد که هر پارامتر قابل کنترل را به طور لحظه‌ای و در حین اجرا تغییر دهید، بدون اینکه دست خود را از روی کلاویه‌ها بردارید.

در کیبورد کنترلرهای پیشرفته، معمولا می توانید یک شماره MIDI CC (کنترلر پیوسته) را به جک پدال اختصاص دهید، در حالی که در بیشتر کنترلرهای ارزان قیمت، جک‌ها به طور پیش فرض برای ارسال CC7 (ولوم) یا C11 (اکسپریشن) تنظیم شده‌اند.

بنابراین، اگر کیبورد شما ورودی پدال ثابت CC برای صدا دارد و می خواهید فیلتری را که به CC11 نیاز دارد تنظیم کنید، باید تنظیمات پارامتر را در نرم افزار خود مجددا تغییر دهید (اگر نرم افزار شما حالت MIDI Learn داشته باشد، این کار بسیار ساده‌ است.)

عملکرد پدها

برخی از نوازندگان کیبورد مشکلی با استفاده از کلاویه‌ها برای نواختن درام ندارند، در حالی که برخی دیگر از این کار بیزارند و ترجیح می دهند از پدهای حسگر سرعت (velocity-sensing) نرم استفاده کنند. بسیاری از کنترلرهای کیبورد امروزی دارای هشت یا بیشتر پد هستند که می توانید از آنها برای نواختن درام و فعالسازی لوپ‌ها استفاده کنید. برخی از پدها حتی افترتاچ را نیز حس می کنند.

یک بانک پد (همراه با ناب‌ها، فیدرها، دکمه‌ها،‌و صفحه نمایش LCD) فضای بیشتری از بالای کیبورد شما را اشغال می کند، که باعث می شود کنترلر بزرگ تر و سنگین تر شود. ‌بنابراین باید از میتر استفاده کنید و فضای کاری خود ار در تصمیم گیری خود لحاظ کنید.

برخی از نوازندگان کیبورد هیچ مشکلی با استفاده از سیاه و سفید خود برای نواختن سازهای کوبه‌ای ندارند. دیگران از آن متنفرند و احساس انعطاف پذیری پدهای عملکردی حسگر سرعت را ترجیح می دهند. بسیاری از کنترل کننده‌های کیبورد امروزی دارای هشت یا بیشتر پد هستند که می توانید از آنها برای نواختن درام و لوپ‌های trigger استفاده کنید. برخی از پدها حتی افترتاچ را حس می کنند. مجموعه‌ای از پدها (همراه با دستگیره‌ها، فیدرها، دکمه‌ها،‌ و صفحه نمایش LCD) در بالای صفحه کلید شما قرار می گیرد و کنترل کننده‌ای بزرگتر و سنگین تر را ایجاد می کند، ‌بنابراین باید از اندازه گیری نوار استفاده کنید و فضای کاری خود ار در تصمیم گیری خود لحاظ کنید.