قدرت آرپژیاتورهای مبتنی بر MIDI را افزایش دهید

با استفاده از ابزارهای داخلی DAW، می‌توانید آرپژیاتورهای ساده را به سکوئنس‌هایی پیچیده، پویا و جذاب تبدیل کنید.

با اینکه ابزارها و محصولات جدید هر سال معرفی می‌شوند و قابلیت‌های کاربردی و امکانات هیجان‌انگیزی را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، واقعیت این است که بخش قابل‌توجهی از توانمندی‌هایی که هم‌اکنون در دسترس ماست، اغلب نادیده گرفته می‌شود. یکی از این بخش‌ها، قدرت پنهان پلاگین‌های MIDI است که معمولاً در DAWهای محبوب ما حضور دارند اما کمتر به آن‌ها توجه می‌شود.
شاید دلیل این موضوع، توان بالای کامپیوترهای امروزی در پردازش صدا باشد، یا شاید به‌دلیل پیچیدگی و امکانات گسترده‌ی سازهای مجازی امروزی است. در هر صورت، پلاگین‌های MIDI ابزارهایی هستند که بررسی و استفاده از آن‌ها کاملاً ارزشمند است.

در این مقاله، مجموعه‌ای از مثال‌ها بررسی می‌شود که نشان می‌دهند این ابزارها تا چه اندازه می‌توانند کاربردی و خلاقانه باشند. تمرکز اصلی بر نحوه‌ی استفاده‌ی بهینه از پلاگین‌های آرپژیاتور MIDI است؛ چه به‌صورت مستقل و چه در ترکیب با سایر پلاگین‌های MIDI.

البته می‌توان از آرپژیاتورهای داخلی سینتی‌سایزرها استفاده کرد، اما پلاگین اختصاصی آرپژیاتور MIDI چند مزیت بالقوه‌ی مهم را ارائه می‌دهد.

بیشتر DAWها به‌صورت پیش‌فرض به یک آرپژیاتور داخلی قدرتمند مجهز هستند. برای مثال، در Cubase و Logic Pro به‌ترتیب پلاگین‌های Arpache SX و Arpeggiator در دسترس قرار دارند. همچنین یک آرپژیاتور در مجموعه‌ی پلاگین‌های JS در Reaper و نمونه‌ای دیگر در بخش Note FX نرم‌افزار Studio One وجود دارد.
علاوه‌بر این، پلاگین‌های آرپژیاتور متنوعی از شرکت‌های ثالث نیز عرضه شده‌اند و در صورتی که DAW مورد استفاده فاقد یک آرپژیاتور پیش‌فرض توانمند باشد، می‌توان از این گزینه‌ها بهره گرفت.
با اینکه بسیاری از سینتی‌سایزرهای نرم‌افزاری دارای آرپژیاتور داخلی هستند، استفاده از یک پلاگین اختصاصی آرپژیاتور MIDI می‌تواند چند مزیت بالقوه‌ی مهم را فراهم کند.

اول، استفاده از آن می‌تواند گزینه‌های خلاقانه بیشتری فراهم کند، زیرا می‌توان با آن به نتایج مطلوب دست یافت، حتی اگر ساز مجازی مورد استفاده آرپژیاتور داخلی نداشته باشد. به‌عنوان مثال، این ابزار می‌تواند جذابیت یک پلاگین سینتی‌سایزر ساده که دیروز دانلود شده است را افزایش دهد یا اجازه دهد چندین ساز یا صدای مختلف به‌صورت هم‌زمان توسط یک آرپژیاتور کنترل شوند.

دوم، آشنایی با یک آرپژیاتور واحد به این معناست که نیازی به یادگیری یا به‌خاطر سپردن جزئیات پیچیده‌ی آرپژهای مختلف نیست، و در نتیجه صرفه‌جویی قابل توجهی در زمان به همراه دارد.

در این مقاله، از Arpeggiator نرم‌افزار Logic و Arpache SX نرم‌افزار Cubase برای نشان دادن قابلیت‌های ممکن استفاده خواهد شد. با این حال، اصول مطرح‌شده را می‌توان با هر آرپژیاتور یا DAW دیگری نیز به‌کار برد. مراحل اولیه‌ی استفاده از پلاگین آرپژیاتور در Logic و Cubase مشابه هستند، اما ممکن است در برخی DAWها کمی متفاوت باشد؛ در صورت تردید، به راهنمای DAW خود مراجعه کنید.

معرفی آرپژیاتورهای مبتنی بر MIDI

ابتدا یک تِرک ساز مجازی (Virtual Instrument Track) به پروژه اضافه کرده و یک صدای مناسب انتخاب کنید. در صورت تردید، صدای سینتی‌سایزر Plucked می‌تواند نقطه‌ی شروع خوبی باشد. پس از قرار دادن ساز، یک پلاگین MIDI درج کنید.
در Logic، اسلات‌های MIDI Insert بین Audio EQ و اسلات‌های افکت قرار دارند، در حالی که در Cubase این اسلات‌ها در پنل Inspector پنجره‌ی پروژه، بین بخش‌های Note Expression و MIDI Modifiers قرار دارند. تنها کافی است روی یک اسلات خالی کلیک کرده و پلاگین مورد نظر را از منو انتخاب کنید.
اگر DAW شما از همان اسلات‌های افکت صوتی برای پلاگین‌های MIDI نیز استفاده می‌کندمانند (Reaper)، مطمئن شوید که آرپژیاتور قبل از ساز مجازی قرار گیرد.

دو تصویر اول، آرپژیاتور را در Logic و Cubase نشان می‌دهند. در هر دو مورد، تنظیمات ساده‌ای اعمال شده است: یک آرپژیاتور صعودی که در هر نُت شانزدهم یک نت را فعال می‌کند. این آرپژیاتور هنگام فشردن کلیدها، از پایین‌ترین نت شروع کرده و تمامی نت‌های MIDI واردشده را پشت سر هم اجرا می‌کند. سپس، با نگه داشتن کلید، آرپژیاتور در هر نت شانزدهم بعدی نت بعدی روی کیبورد را فعال می‌کند و همین روند در طول آکورد (تمام نت‌های نگه داشته شده) ادامه می‌یابد. پس از رسیدن به پایین‌ترین نت، چرخه تکرار می‌شود تا زمانی که کلید را رها کنید.

در مثال ارائه‌شده، هیچ تکرار نتی در اکتاو دوم یا سوم لحاظ نشده است، اما می‌توانید با آزمایش، این حالت‌ها را نیز امتحان کنید.

نیازی نیست در اینجا بیش از حد وارد تنظیمات روتین شویم، اما چند نکته ارزش توجه دارد.
اول، تنظیمات نمایش داده‌شده باعث می‌شوند که هر دو پلاگین نتایج یکسانی ارائه دهند.
دوم، در آرپژیاتور Logic (تصویر 1)، واکنش Velocity روی 100٪ و حالت ‘As Played’ تنظیم شده است، در حالی که در Arpache SX Cubase (تصویر 2) روی حالت ‘Via Input’ قرار دارد. در هر دو حالت، این امکان را فراهم می‌کند که با تغییر شدت اجرای هر نت در یک آکورد، دینامیک اجرا را جذاب‌تر کنید و بسته به صدای انتخابی، ویژگی‌های صوتی نت‌ها نیز ممکن است تغییر کند.
سوم، هر دو پلاگین مجموعه‌ای از سبک‌های آرپژ پیش‌فرض مختلف را ارائه می‌دهند که در ادامه توضیح داده شده است.

در آرپژیاتور Logic، چهار دکمه‌ی اصلی اول ترتیب‌های استاندارد نت‌ها را ارائه می‌دهند، اما دو دکمه‌ی آخر، یعنی Random و As Played، اغلب می‌توانند الگوهای جذاب‌تر و خلاقانه‌تری ایجاد کنند.

• Random ترتیب نت‌ها را به‌صورت تصادفی تغییر می‌دهد و الگوی آرپژ شما را غیرقابل‌پیش‌بینی می‌کند.
• در حالت As Played، ترتیب نت‌ها مطابق ترتیب واقعی فشردن کلیدها تنظیم می‌شود — زیرا MIDI به‌صورت سریالی عمل می‌کند و حتی وقتی کلیدهای یک آکورد هم‌زمان فشار داده شوند، زمان‌بندی اجرا کمی متفاوت است و همین باعث ایجاد حالت طبیعی و زنده در آرپژیاتور می‌شود.

اسلایدر Variation نیز امکان ایجاد تغییرات بیشتر در ترتیب نت‌ها را فراهم می‌کند، و ارزش دارد با آن آزمایش کنید تا الگوهای منحصر‌به‌فرد و خلاقانه‌تری بسازید.

در Arpache SX، کنترلDirection  مجموعه‌ای از سبک‌های مختلف آرپژ را ارائه می‌دهد و کنترلSort By  امکان ایجاد ترتیب‌های جایگزین نت‌ها را در فرآیند آرپژیاتور فراهم می‌کند؛ این تنظیم با پارامترDirection  تعامل دارد و نتایج جالبی ایجاد می‌کند. به‌طور خلاصه، حتی در ساده‌ترین حالت استفاده، هر دو پلاگین قابلیت بالایی برای تغییر و تنوع در توالی نت‌های آرپژیاتور ارائه می‌دهند.

آرپژیاتورهای خودکار برای آکورد

بیایید یک پلاگین MIDI دیگر را با آرپژیاتور ترکیب کنیم، با یک مثال ساده و کاربردی شروع می‌کنیم: تبدیل یک نت واحد به یک آکورد کامل. هر دو نرم‌افزار Logic (Chord Trigger) و Cubase (Chorder) دارای پلاگین‌های MIDI اختصاصی برای این کار هستند. اگر این پلاگین‌ها را قبل از آرپژیاتور در اسلات MIDI Insert قرار دهید، می‌توانید حتی آکوردهای پیچیده با نت‌های گسترده در چند اکتاو را به‌راحتی اجرا کرده و نتیجه را به آرپژیاتور منتقل کنید.

پلاگین Chord Trigger در Logic دارای ویژگی Learn است: شما یک نت تریگر (Trigger Note) را روی کیبورد بالایی رابط انتخاب می‌کنید و سپس مشخص می‌کنید که چه نت‌هایی روی کیبورد پایینی فعال شوند. با این حال، این پلاگین دارای مجموعه‌ای گسترده از پیش‌تنظیم‌ها (Presets) نیز هست و گزینه‌های مفید اولیه را می‌توان در دسته‌بندیMulti  یافت.

به‌عنوان مثال، پیش‌تنظیم Songwriter Left  Hand تمام آکوردهای ماژور و مینور یک کلید را به‌صورت آکوردهای چهار نتی ارائه می‌دهد. در نتیجه، آرپژیاتور یک الگوی چهار نتی تکراری ایجاد می‌کند. گزینه‌های سه نتی نیز موجود است و مجموعه‌ای از آکوردهای پیچیده‌تر نیز برای کاوش در دسترس هستند.

Chorder در Cubase دارای عملکرد اصلی مشابهی است. دوباره، دکمه‌ی Learn امکان تعریف نت تریگر یا پیکربندی آکورد دلخواه را فراهم می‌کند، یا می‌توان پیش‌تنظیم‌های کارخانه‌ای را ویرایش کرد که شامل آکوردهای سه‌ نتی و چهار نتی هستند.

به‌عنوان نقطه‌ی شروع، دسته‌بندی Octave مجموعه‌ی کامل آکوردها را برای هر نت ریشه در مقیاس‌ها ارائه می‌دهد. با کاوش بیشتر در Chorder، می‌توان چندین لایه از صداپردازی آکوردها را برای یک نت تریگر خاص ایجاد کرد و حتی کنترل Velocity برای انتخاب لایه‌ها هنگام اجرا فراهم است. اگرچه رابط گرافیکی آن نسبت به Chord Trigger ساده‌تر به نظر می‌رسد، اما گزینه‌های پیشرفته و قابلیت‌های گسترده‌ای برای کاوش در پشت صحنه دارد.

اگر دو مرحله‌ی اول را دنبال کرده و با هم ترکیب کرده باشید، در این مرحله باید به یک پچ سینتی‌سایزر سازگار با آرپژیاتور دست یافته باشید که به Velocity MIDI واکنش نشان می‌دهد، به‌همراه یک پلاگین MIDI که الگوی پایه‌ی آرپژ را تولید می‌کند و یک پلاگین MIDI دیگر که قادر است نت‌های تکی را به آکوردهای کامل تبدیل کرده و آن‌ها را به آرپژیاتور ارسال کند. حال می‌توان به سراغ برخی افزونه‌های خلاقانه‌تر رفت که با افزودن آن‌ها، تنوع و پویایی بیشتری در الگوهای آرپژ ایجاد می‌شود.

الگوی تصادفی در Logic

گزینه‌های متعددی در دسترس است و یکی از مسیرهای قابل بررسی، اعمال تغییرات تصادفی یا مبتنی بر احتمال بر روی Velocity، پیچ (Pitch) و تراکم نت‌ها در آرپژیاتورها است. دامنه‌ی این امکانات عملاً نامحدود است، اما چند مثال پیشِ‌رو می‌توانند پتانسیل این رویکرد را به‌خوبی نشان دهند.

با استفاده از پلاگین MIDI Randomizer در Logic می‌توان میزان تصادفی‌سازی اعمال‌شده بر ویژگی‌های مختلف نت‌های MIDI را به‌دقت تعیین کرد و از این قابلیت به روش‌های متنوعی بهره برد. تصویر زیر نمونه‌ای را نشان می‌دهد که در آن چهار نمونه‌ی مجزا از Randomizer به‌همراه یک نمونه از پلاگین Transposer مورد استفاده قرار گرفته‌اند؛ به‌طوری‌که همگی پس از Arpeggiator در زنجیره‌ی سیگنال MIDI قرار داده شده‌اند.

اولینRandomizer  وظیفه‌ی پردازشVelocity  نت‌های MIDI ورودی را بر عهده دارد. از آنجا که بازه‌ی ورودی روی ۰ تا ۱۲۷ تنظیم شده، همه‌ی نت‌ها مشمول این پردازش هستند. در این تنظیمات، مقدارRandom  روی صفر قرار دارد؛ یعنی هیچ تصادفی‌سازی مستقیمی روی Velocity انجام نمی‌شود. اما مقدار Output Offset روی ‎-127تنظیم شده است که عملاً باعث می‌شودVelocity  نت‌های پردازش‌شده به صفر برسد.

در حالت عادی، این موضوع به معنای بی‌صدا شدن همه‌ی نت‌هاست، اما اینجا تنظیمات پیشرفته وارد عمل می‌شوند. با تنظیمProbability  روی ۱۰ درصد، تنها بخش کوچکی از نت‌های ورودی تحت تأثیر این تغییر قرار می‌گیرند؛ یعنی به‌طور میانگین، یکی از هر ده نت از توالی آرپژیاتور حذف می‌شود. همچنین مقدار ثابتSeed  برخلاف حالت تصادفی پیش‌فرض باعث می‌شود که این الگوی حذف نت‌ها در هر بار پخش یا رندر پروژه یکسان باقی بماند.

در مجموع، این ترکیب تنظیمات نوعی فیلتر مبتنی بر احتمال ایجاد می‌کند که با حذف بخشی از نت‌ها، به الگوی آرپژیاتور تنوع و حس زنده‌تری می‌بخشد. به‌عنوان جایگزین، می‌توان همین ایده را با استفاده از پلاگین MIDI Scripter و پریست Probability Gate  نیز پیاده‌سازی کرد؛ که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.

دومین Randomizer نیز روی Velocity نت‌ها کار می‌کند، اما این‌بار به‌جای حذف نت‌ها، تغییرات تصادفی تا سقف ۵۰ واحد اعمال می‌شود؛ آن هم به شکلی وزن‌دهی‌شده به سمت مقادیر کمتر. یعنی پلاگین بیشتر تمایل دارد شدت نت‌ها را کاهش دهد تا افزایش دهد. با تنظیم مقدار Probability روی ۵۰ درصد، تنها نیمی از نت‌ها تحت تأثیر این تغییر تصادفی قرار می‌گیرند.

ترکیب این تنظیمات (که در این مثال برای وضوح شنیداری، عمداً اغراق‌آمیز انتخاب شده‌اند) باعث می‌شود حجم نت‌ها به‌طور مداوم در حال تغییر باشد. نتیجه‌ی این کار ایجاد اجرایی است که خشک و مکانیکی به نظر نمی‌رسد و حس «نَفَس کشیدن» و پویایی بیشتری دارد. (لازم به ذکر است که پلاگین Randomizer دارای پریست Velocity Humanizer نیز هست که نسخه‌ای بسیار ظریف‌تر و طبیعی‌تر از همین افکت را ارائه می‌دهد.)

سومین و چهارمین Randomizer تغییرات خود را بر روی ارتفاع نت‌ها (Pitch / شماره نت MIDI) اعمال می‌کنند، اما با دو منطق متفاوت.
در نمونه‌ی سوم، ۲۵ درصد از نت‌ها به‌صورت تصادفی در بازه‌ی مثبت و منفی ۱۲ نیم‌پرده جابه‌جا می‌شوند، با گرایشی که بیشتر نت‌ها را به سمت فرکانس‌های بالاتر سوق می‌دهد.
در نمونه‌ی چهارم، هیچ عنصر تصادفی‌ای وجود ندارد؛ بلکه برای ۲۵ درصد از نت‌ها یک جابجایی ثابت یک اکتاو به بالا (+۱۲ نیم‌پرده) اعمال می‌شود.

ترکیب این دو پردازش باعث می‌شود الگوی ارتفاع نت‌ها از حالت یکنواخت خارج شود و آرپژ حالتی پویاتر و غیرقابل‌پیش‌بینی‌تر پیدا کند. میزان این تنوع کاملاً قابل کنترل است و با تنظیم مقدار Random در نمونه‌ی سوم و پارامتر Probability در هر دو نمونه می‌توان شدت این تغییرات را دقیقاً مدیریت کرد.

طبیعتاً هیچ تضمینی وجود ندارد که نت‌هایی که از سومین Randomizer تولید می‌شوند، حتماً در گام (Key) پروژه قرار داشته باشند. به همین دلیل، آخرین پلاگین MIDI در این زنجیره Transposer است. این پلاگین با اعمال اصلاحات نهایی روی ارتفاع نت‌ها، اطمینان حاصل می‌کند که تمام نت‌های ورودی به‌طور خودکار در گام و نت ریشه‌ی انتخاب‌شده قرار بگیرند.

Transposer مجموعه‌ی متنوعی از پریست‌های گام را ارائه می‌دهد (از جمله ماژور، مینور، پنتاتونیک و مُدهای مختلف)، که امکان آزمایش و خلاقیت بیشتر را فراهم می‌کند. با استفاده از این قابلیت، می‌توان به الگوهای آرپژیاتور مبتنی بر آکورد، حس ملودیک‌تر و موسیقایی‌تری بخشید.

ترکیب گزینه‌های تصادفی‌سازی تعریف‌شده توسط کاربر برای Velocity و Pitch الگوهای پایه‌ی آرپژ، بدون شک می‌تواند تنوع و پویایی بیشتری به اجرای آرپژیاتور بدهد. اما به‌عنوان مرحله‌ی نهایی، می‌توان کنترل زمان واقعی (Real-time Direction) را با کمک اتوماسیون به آن افزود.

برای مثال، اگر Probability slider در نمونه‌ی اول Randomizer را انتخاب کنید و Command+L را فشار دهید، پنجره‌ی Controller Assignments باز می‌شود و گزینه‌ی Learn به‌طور خودکار فعال است. کافی است Mod Wheel را حرکت دهید تا به Probability slider لینک شود و بتوانید آن را در زمان واقعی کنترل کنید. در این حالت، هنگام اجرای آکوردها (با یک انگشت)، با حرکت دادن Mod Wheel می‌توانید چگالی نت‌هایی که از نمونه‌ی اول Randomizer عبور می‌کنند را تنظیم کنید.

همچنین می‌توان Mod Wheel را به Output Offset در نمونه‌ی چهارم Randomizer متصل کرد، تا مقدار افست را در زمان واقعی کنترل کند و حس بالا رفتن یا پایین آمدن ارتفاع کلی آرپژ یا الگوی ملودی را ایجاد کند.

اصلاح‌کننده‌های Cubase

در Cubase، ممکن است تصور شود که پلاگین MIDI Modifiers گزینه‌ی مناسبی برای پردازش خروجی Arpache SX به شیوه‌ای مشابه باشد. اما در حالی که برخی از قابلیت‌های آن روی ورودی زنده‌ی MIDI کار می‌کنند، دو اسلات Random چنین قابلیتی ندارند. دلیل خوبی برای این موضوع وجود دارد: این اسلات‌ها امکان تصادفی‌سازی زمان‌بندی نت‌ها را فراهم می‌کنند، به‌طوری که نت‌ها می‌توانند زودتر یا دیرتر از زمان اصلی خود قرار گیرند، اما این ویژگی باعث می‌شود که MIDI Modifiers نتواند همان عملکرد مورد نظر ما را ارائه دهد. برای نوع تصادفی‌سازی Pitch و Velocity که پیش‌تر در Logic انجام شد، پلاگین Transformer MIDI گزینه‌ای بسیار مناسب و توانمند است.

ظاهر Transformer MIDI ممکن است کمی پیچیده به نظر برسد، اما دلیل آن این است که این پلاگین امکان اعمال چند مرحله‌ی پردازش در یک پلاگین واحد را فراهم می‌کند. این موضوع در تصویر نشان داده شده است.

در پنل بالایی، شرایطی برای انتخاب داده‌های MIDI که پردازش خواهند شد تعیین می‌کنید — در این مثال، برای ساده‌سازی، همه‌ی نت‌های ورودی انتخاب شده‌اند، اما گزینه‌های پیچیده‌تر و حرفه‌ای‌تری نیز برای کاوش وجود دارند.

در پنل پایینی، سه پارامتر تنظیم شده‌اند:

• برای نت‌های MIDI، Value 1 مربوط به Pitch است؛ بنابراین ورودی اول تصادفی‌سازی ارتفاع نت‌ها را در بازه‌ی -2 تا +3 نیم‌پرده نسبت به نت ورودی اعمال می‌کند.
• برای نت‌های MIDI، Value 2 مربوط به Velocity است؛ بنابراین ورودی دوم میزان تصادفی‌سازی شدت نت‌ها را نسبت به Velocity ورودی اعمال می‌کند.
• ورودی سوم دوباره روی Pitch (Value 1) عمل می‌کند و ارتفاع نت‌ها را برای مطابقت با گام انتخاب‌شده تنظیم می‌کند (لیست گسترده‌ای از انواع گام‌ها برای انتخاب وجود دارد)، بنابراین هیچ نت خارج از گام تولید نمی‌شود.

پلاگین Density MIDI در Cubase می‌تواند برای افزودن تنوع مبتنی بر احتمال به آرپژها استفاده شود. پس از درج پلاگین، با کاهش مقدار Density زیر ۱۰۰ درصد، بخش تصادفی‌ای از نت‌ها حذف می‌شود. استفاده از این ابزار بسیار ساده است، اما دو نکته قابل توجه وجود دارد:

1. می‌توان مقادیر Density بالاتر از ۱۰۰ درصد تنظیم کرد که در اصل باعث تولید نت‌های اضافی با تکرار برخی نت‌های قبلی می‌شود. با این حال، نتایج ممکن است هنگام اجرای زنده کمی غیرقابل‌پیش‌بینی باشند، در حالی که در پخش MIDI ضبط‌شده قابل کنترل‌تر هستند.
2. مقدار Density می‌تواند اتوماسیون شود، برای مثال از طریق سیستم Quick Control در Cubase، بنابراین می‌توانید به‌راحتی در زمان واقعی آن را تنظیم کنید و در هنگام اجرای آکورد/آرپژیاتور با یک انگشت، تراکم نت‌ها را تغییر دهید.

ضبط آرپژ و اجرای MIDI

کاوش در ترکیب آرپژیاتورهای مبتنی بر آکورد که با یک انگشت اجرا می‌شوند و امکانات تصادفی‌سازی می‌تواند بسیار خلاقانه و سرگرم‌کننده باشد. هنگام اجرای بداهه روی یک دنباله آکورد، احتمالاً لحظات موسیقایی جالب و الهام‌بخشی ایجاد می‌شود. برای این که بتوانید این لحظات را برای همیشه ثبت کنید، بهتر است اجرای MIDI خود را همان‌طور که اتفاق می‌افتد ضبط کنید.

در هر نسخه از Logic این کار امکان‌پذیر است، اما در نسخه‌های v10.7.5 و بالاتر، کافی است روی فلش کنار آخرین پلاگین MIDI در زنجیره سیگنال راست‌کلیک کنید تا منوی پاپ‌آپ MIDI Plug-ins باز شود. سپس گزینه‌ی Record MIDI To Track Here را انتخاب کنید. با فعال کردن ضبط در پروژه و اجرای نت‌ها، تمام نت‌های تولیدشده توسط زنجیره‌ی پردازش پلاگین‌های MIDI روی ترک ثبت می‌شوند، نه فقط نت‌های اولیه‌ی تریگر شده. این روش باعث می‌شود که کلیه پردازش‌ها و تغییرات تصادفی در آرپژها نیز به‌طور کامل در رکورد شما محفوظ بماند و بتوانید اجرای خلاقانه و زنده خود را بازپخش یا ویرایش کنید.

در Cubase نیز ضبط خروجی زنجیره پلاگین‌های MIDI نسبتاً ساده است. هر اسلات پلاگین دارای یک دکمه Record Output To Track است و می‌توان این دکمه‌ها را از بالا به پایین در نوار اسلات‌های Insert فعال کرد.

در این مثال، با زنجیره‌ی پلاگین‌های Chorder، Arpache SX، Transformer و Density، کافی است تمام این دکمه‌ها را فعال کنید. سپس، هنگام فعال کردن ضبط، می‌توانید با اجرای نت‌ها با یک انگشت، کل اجرای آرپژیاتور مبتنی بر آکوردها را با تمام تغییرات تصادفی و پردازش‌ها، به‌صورت یک کلیپ MIDI روی ترک ساز مجازی ضبط کنید. این روش باعث می‌شود که تمام پردازش‌های زنجیره پلاگین‌ها و تصادفی‌سازی‌ها دقیقاً همان‌طور که اجرا شده‌اند، در رکورد شما حفظ شوند.

پس از ضبط، می‌توانید اجرای خود را پخش کرده و بخش‌های مورد علاقه را پیدا کنید و بخش‌هایی را که دوست ندارید حذف کنید. علاوه بر این، می‌توانید اجرای ضبط‌شده را با استفاده از مجموعه کامل ابزارهای ویرایش MIDI که در DAW مورد استفاده شما موجود است، به‌طور دقیق تنظیم و بهبود دهید.

از دستورالعمل پیروی کنیم؟

آنچه تاکنون توضیح داده شد، تنها نمایی اولیه از توانایی‌های پلاگین‌های افکت MIDI است. حتی با همان پلاگین‌هایی که در این مقاله معرفی شدند، امکانات زیادی برای کاوش وجود دارد، اما این صرفاً نوک کوه یخ قابلیت‌های MIDI است.

اگر مایلید عمیق‌تر وارد این حوزه شوید، از کجا شروع کنید؟ ابتدا می‌توانید تمام امکانات MIDI DAW خود را بررسی کنید. علاوه بر این، بسیاری از DAWها دارای امکانات اسکریپت‌نویسی (Scripting) هستند که به شما اجازه می‌دهند کنترل و خلاقیت بسیار گسترده‌تری روی پردازش‌ها و اجرای MIDI داشته باشید و ایده‌های خود را به سطحی کاملاً حرفه‌ای برسانید.

اگر از Logic استفاده می‌کنید، اولین گزینه برای آزمایش‌هایتان باید پلاگین Scripter MIDI باشد. این پلاگین امکانات متنوع و جذابی برای دستکاری داده‌های MIDI فراهم می‌کند و همچنین دارای پریست‌های آماده و کاربردی است که می‌توانید به‌سادگی بارگذاری و استفاده کنید. برخی از این پریست‌ها شامل Drum Probability Sequencer، Stutter و Guitar Strummer هستند.

در باطن، Scripter در واقع ابزاری برای ساخت ابزارهای پردازش MIDI اختصاصی خودتان است و دارای پنجره Script Editor می‌باشد. برای بهره‌برداری کامل از آن یادگیری و صرف زمان لازم است، اما منابع متعددی به صورت آنلاین وجود دارند که شامل مثال‌ها و آموزش‌های ساخته شده توسط کاربران هستند و می‌توانند روند یادگیری را بسیار آسان‌تر کنند.

پلاگین Transformer MIDI در Cubase، که پیش‌تر در یک مثال ساده استفاده شد، در واقع نوعی پلتفرم اسکریپت‌نویسی نیز به شمار می‌رود. در حقیقت، Transformer نسخه‌ای (Real-time) از Logical Editor Cubase است؛ نسخه‌ای که برای پردازش داده‌های MIDI ضبط‌شده به‌صورت آفلاین طراحی شده و شامل مجموعه‌ای گسترده از فیلترها و دستورات قابل ترکیب است که تقریباً به روش‌های بی‌پایان قابل استفاده هستند.

Transformer نیز مانند Scripter دارای پریست‌های کاربردی است که شما را با قابلیت‌های آن آشنا می‌کند، اما برای بهره‌برداری کامل از پتانسیل آن نیاز به صرف زمان و یادگیری وجود دارد.

همچنین، اگر بخواهید نمونه‌های بیشتری از Transformer اضافه کنید و اسلات‌های MIDI Insert محدود شده باشند، می‌توانید از Input Transformer استفاده کنید. این ابزار در دسترس تمام ترک‌های مبتنی بر MIDI در Cubase قرار دارد و عملاً امکان استفاده از تا چهار نمونه Transformer به‌صورت متوالی برای پردازش داده‌های MIDI در زمان واقعی را فراهم می‌کند. Input Transformer به راحتی از Inspector Panel قابل دسترسی است و می‌توان آن را در سطح ترک یا پروژه تنظیم کرد.

همان‌طور که مثال‌های بالا نشان می‌دهند، هرچند MIDI گاهی اوقات پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی به نظر می‌رسد، اما همچنان یک پروتکل فوق‌العاده پیشرفته و قدرتمند است که راه‌های متنوع فنی، عملی و خلاقانه برای تقویت فرآیند تولید موسیقی ارائه می‌دهد — به‌ویژه زمانی که پردازش‌های MIDI را با آرپژیاتورها ترکیب می‌کنید.

آرپژیاتورهای جایگزین

در زمینه پردازش MIDI، همان‌طور که در Logic و Cubase مشاهده شد، اکثر DAWهای حرفه‌ای گزینه‌های متنوعی برای کاوش و استفاده دارند. با این حال، اگر بخواهید فراتر از امکانات پیش‌فرض DAW خود عمل کنید، پلاگین‌ها و ابزارهای قدرتمند شخص ثالث (Third‑party) نیز در دسترس هستند که می‌توانند امکانات جدید و خلاقانه‌ای به شما ارائه دهند.

این ابزارها شامل گزینه‌های بسیار اقتصادی نیز می‌شوند، مانند Kirnu Cream یا Cthulhu از Xfer Records، که با توجه به قیمت، قابلیت‌های شگفت‌انگیزی ارائه می‌دهند. در کنار آن‌ها، نمونه‌های گران‌تر اما بسیار چشمگیر نیز وجود دارند، مانند Thesys از Sugar Bytes و Animation Station از Sample Logic، که هر دو عناصر Step Sequencing و آرپژیاتور را ترکیب کرده و عمق بسیار زیادی دارند.

اگر محدودیت بودجه دارید، می‌توانید BlueArp از OMG Instruments را امتحان کنید — شاید رابط کاربری ساده‌ای نداشته باشد، اما قابلیت‌های زیادی برای کاوش ارائه می‌دهد، روی Windows و Mac قابل استفاده است و کاملاً رایگان است.